Volkanlar püskürdüğünde ne olur?
Şanslıyız ki Türkiye'de aktif yanardağ yoktur. Ya olsaydı, ne olurdu?
Patlayan bir volkanın (yanardağ), etrafa sıcak erimiş kayalar püskürtmesi, Dünyanın en dramatik görüntülerinden biridir. Volkanik patlamalar, yer kabuğundaki karışıklıklardan kaynaklanır. Dünyada yaklaşık 500 aktif volkan vardır.
Volkanlar nedir?
Volkanlar, Dünya’nın kabuğunda erimiş kayaların (magma), kül ve gazın fışkırdığı açıklıklardır. Magma püskürmeden sonra lav olarak adlandırılır. Lavlar kuruyarak külah şeklinde açıklıklar oluştururlar. Volkanlar genellikle karadaki sıradağlarda oluşurlar. Ama okyanus zemininde yükselen volkanlar da vardır.
Volkanlar nerede bulunur?
Dünya’nın volkanlarının büyük çoğunluğu, tektonik plakaların karşılaştığı dolayısıyla kabuğun zayıf olduğu plaka sınırlarında bulunur. Pasifik Okyanusu çevrelenen birçok volkan vardır. Bu volkanlara ‘’ateş çemberi’’ adı verilir. Plaka sınırları uzağında çok az volkan vardır. Bu bölgeler Dünya kabuğunun magmanın yakabileceği kadar ince olduğu yerlerdir. Bazı adalar okyanus tabanından yükselen volkanların üst kısmıdır. Havaii Adaları bunun bir örneğidir.
Volkanların çeşitleri var mıdır?
Volkanların biçimleri, magma kalınlıklarında ve dışarı püskürttükleri kuvvete bağlıdır. Kül koni, magmada çok fazla gaz bulunduğu durumlarda büyük bir patlama sonucu oluşur. Volkan konisi büyük oranda volkanik külden oluşmuştur. Karma volkanla düzenli bir biçimde yükselir ve genellikle çok yüksektir. Lav ve kül katmanlarının üst üste gelmesiyle oluşur. Lav kalın ve yapışkandır. Ayrıca, katılaşmadan uzun bir mesafe gidemez. Kalkan volkanın birçok krateri vardır ve magması kalın ve akışkandır. Geniş bir alana yayılır birçok krateri vardır ve magması kalın ve akışkandır. Geniş bir alana yayılır ve alçak bir kubbe biçimi oluşturur.
Volkanların derinliklerinde bir magma çemberi yatar. Çemberin içinde basınç oluşur ve magma bacadan dışarı çıkar. Patlama boyunca lavlarla birlikte küller ve kayalar dışarı püskürür.
